De BENG normen: bouwen aan een energieneutrale toekomst

Duurzaam bouwen is al jaren een belangrijk thema in de bouwsector. Sinds 1 januari 2021 gelden er in Nederland strengere eisen voor de energieprestatie van gebouwen: de BENG-normen. Maar wat houden deze normen precies in? En wat betekenen ze voor jouw bouwproject? In deze blog geven we je een overzicht van de belangrijkste eisen en aandachtspunten.

Wat is BENG?

Allereerst is het goed om te weten wat BENG precies is. BENG staat voor “Bijna Energieneutraal Gebouw” en weergeeft de duurzaamheid van een gebouw. Sinds 1 januari 2021 hebben de EPC-eisen (Energie Prestatie Coëfficiënt) plaatsgemaakt voor de BENG indicatoren.

De indicatoren zijn opgesteld om gebouwen energiezuiniger te maken en zo bij te dragen aan de klimaatdoelen. Hiervoor zijn drie indicatoren opgesteld, waar we je hieronder graag meer over vertellen.

De drie BENG indicatoren voor nieuwbouw projecten

De BENG normen zijn onderverdeeld in 3 indicatoren. Elk van deze drie indicatoren representeert een energiebehoefte, -verbruik of -aandeel. De BENG eisen gelden niet alleen voor nieuwbouw, maar ook voor slopingen. Voor kleine verbouwingen gelden de eisen niet. Uiteindelijk moet elk opgeleverd nieuwbouwproject aan de volgende drie eisen voldoen:

BENG 1: Maximale energiebehoefte

BENG 1 representeert de hoeveelheid energie die nodig is om een gebouw te verwarmen en te koelen. Daarbij is het belangrijk om een juiste balans te vinden. Om de hoeveelheid benodigde energie voor het warm houden van een gebouw laag te houden, zal het gebouw goed geïsoleerd moeten worden. Echter mag dit er niet voor zorgen dat het gebouw in de zomer te veel warmte vasthoudt, en daardoor meer energie benodigd voor het verkoelen.

Het is goed om te weten dat ieder gebouw een andere BENG 1 eis heeft. Dit komt doordat er voor ieder gebouw andere behoeftes gelden. De energiebehoefte van een gebouw wordt uitgedrukt in de benodigde kWh per m² per jaar.

BENG 2: Maximaal primair fossiel energiegebruik

BENG 2 gaat over de hoeveelheid fossiele energie die een gebouw mag verbruiken. Fossiel energiegebruik wordt o.a. gebruikt voor de verwarming, koeling, warm tapwater en ventilatie. Uiteindelijk leidt de norm van BENG 2 tot een energielabel van een woning. Voor utiliteitsgebouwen, zoals kantoren, fabrieken en scholen, geldt dat er ook naar de hoeveelheid benodigde fossiele energie voor verlichting wordt gekeken.

Het maximale primaire fossiel energiegebruik wordt uitgedrukt in kWh per m² per jaar.

BENG 3: Minimaal aandeel hernieuwbare energie

Bij BENG 3 wordt er gekeken naar hoeveel hernieuwbare energie wordt gebruikt voor het toeleveren van energie. Hernieuwbare energie wordt gewonnen uit zon, biomassa, buitenlucht en de aardbodem. Denk hierbij aan bijvoorbeeld windenergie, aardwarmte en zonne-energie.

BENG 3 geeft het aandeel hernieuwbare energie weer, en wordt uitgedrukt in procenten. Om BENG 3 te berekenen, dien je de hoeveelheid hernieuwbare energie te delen door het totaal primair fossiel energiegebruik.

Wanneer voldoe je aan de BENG eisen?

Het is uiteraard ook belangrijk om te voldoen aan de verschillende eisen die gesteld zijn. Om daar achter te komen kan je op de website van de NEN gratis de NTA 8800 norm van 2024 verkrijgen. Het document bevat alle termen, definities en eveneens ook de methode voor het bepalen van de energieprestaties.

Daarnaast bevat dit document ook een interpretatiedocument uit juni 2024, en een herziening op Bijlage AA uit maart 2025. Ook worden er regelmatig updates doorgevoerd en komen er nieuwe versies uit. Om hiervan op de hoogte te blijven, is het aan te raden om een abonnement af te sluiten bij de NEN.

Wat gebeurt er als ik niet voldoe aan de BENG eisen?

Het is van groot belang om als bouwer te voldoen aan de BENG eisen. Een bouwplantoetser zal namelijk geen vergunning verstrekken op het moment dat een gebouw niet voldoet aan de eisen. Dit betekent dat er niet gebouwd mag worden.

Als het gebouw klaar is om opgeleverd te worden en blijkt dat er niet aan de eisen voldaan is, zullen er herstelwerkzaamheden uitgevoerd moeten worden om alsnog aan de eisen te voldoen. Dit kan hoog in de kosten oplopen, wees dus zeker dat je voldoet aan alle 3 de BENG eisen.

Wijzigingen aan de BENG eisen

Er zijn sinds de introductie in 2021 al meerdere keren wijzigingen doorgevoerd. Deze wijzigingen hebben veel impact op de bouwprocessen, omdat ze de manier waarop gebouwen worden ontworpen, berekend en gebouwd beïnvloeden. In de afgelopen jaren zijn er verschillende belangrijke aanpassingen doorgevoerd die impact hebben op de bouwpraktijk, namelijk:

Wijzigingen BENG eisen in 2023

Een belangrijke wijziging ging in op 1 juli 2023. Sinds die datum hoeft namelijk niet meer een kwaliteitsverklaring voor nieuwe installaties toe te voegen bij de aanvraag van een omgevingsvergunning. Ook is het sinds die datum voldoende voor adviseurs om de gemeente een goed onderbouwde verklaring over de prestaties van het product te geven. De kwaliteitsverklaring is pas vereist na voltooiing van het bouwproces.

Wijzigingen BENG eisen in 2024

Op 1 juli 2024 is de meest recente wijziging voor de BENG eisen doorgevoerd. Het gaat om de NTA 8800:2024. Sinds de ingang van de NTA 8800:2024 is het niet langer nodig om voor elk uniek appartement binnen een woongebouw een afzonderlijke berekening te maken bij de aanvraag van een omgevingsvergunning. Uit onderzoek bleek dat de meeste appartementen uitkwamen op energielabel A++ of A+++, waardoor het extra rekenwerk weinig toegevoegde waarde had. Alleen als er geen actieve koeling aanwezig is, blijft een berekening per appartement verplicht vanwege de TOjuli-eis.

Toekomstige wijzigingen

Uiteindelijk zullen ook de BENG eisen vervallen en plaats maken voor ZEB. Dit staat voor Zero-Emission Building, ofwel: emissievrije gebouwen. Dit zal een belangrijke wijziging vormen die in gaat op 1 januari 2028. Vanaf die datum moeten alle nieuwe overheidsgebouwen volledig emissievrij zijn, wat betekent dat ze geen fossiele brandstoffen meer mogen gebruiken. Twee jaar later, op 1 januari 2030, zal deze eis ook voor alle andere nieuwbouwwoningen en utiliteitsgebouwen gaan gelden. Meer hierover is te lezen op de pagina van de Europese Commissie over de EPBD.

BENG en TO-juli: voorkom oververhitting

Naast de BENG-normen is er ook een aanvullende eis: TO-juli. Dit is een indicator die aangeeft in hoeverre een woning risico loopt op oververhitting in de zomer. Een combinatie van warmere zomers en de strengere isolatie eisen maakt dat warmte moeilijker kan ontsnappen, waardoor gebouwen in de zomer te warm kunnen worden. Meer hierover is te lezen op de website van de RVO.

Bouwen volgens de BENG eisen met Forster Nederland

Om volgens de BENG eisen te kunnen bouwen, zijn er bepaalde materialen nodig die dit mogelijk maken. Bij Forster Nederland vind je een divers assortiment aan producten die helpen bij het BENG bestendig bouwen van gebouwen:

• Sandwichpanelen

Sandwichpanelen bieden een combinatie van thermische isolatie en constructieve sterkte, waardoor ze bijdragen aan een energiezuinige gebouwschil. Door hun hoge isolatiewaarde verminderen ze de energiebehoefte voor verwarming en koeling (BENG 1) en helpen ze het gebruik van fossiele energie te beperken (BENG 2).

• PUR-schuimen

Polyurethaanschuimen verbeteren de thermische isolatie en luchtdichtheid, dit is essentieel om warmteverliezen te beperken. Hierdoor wordt de energiebehoefte van het gebouw verlaagd (BENG 1) en het gebruik van fossiele energie beperkt (BENG 2).

• Compribanden

Compribanden zorgen voor een duurzame, luchtdichte en waterdichte afdichting van voegen en aansluitingen. Ze zetten na plaatsing uit en passen zich aan oneffenheden aan, waardoor ongewenste luchtstromen en warmteverlies worden beperkt. Dit draagt bij aan een hogere isolatiewaarde van de gebouwschil en ondersteunt BENG 1 (maximale energiebehoefte) door de energiebehoefte voor verwarming en koeling te verlagen. Daarnaast helpen compribanden het energieverbruik te verminderen, wat bijdraagt aan BENG 2 (primair fossiel energiegebruik).

Volgens de BENG regelgeving aan de slag met Forster

Forster Nederland biedt specialistische materialen aan die helpen bij het BENG-bestendig bouwen. Deze zijn essentieel om aan de BENG-eisen te voldoen. Of je nu vragen hebt over welke producten het beste passen bij jouw situatie of advies nodig hebt over de toepassing ervan, ons team staat klaar om jou verder te helpen!